Rüya deyimleri hayatımızda ehemmiyetli bir yere sahiptir. Zira tüm insanlar rüyalar görür. İnsanlar her gece vasati 2 saat rüya görürler ancak bu rüyaların çoğunu unuturlar. Andırdığımız rüyalar özellikle hoşsa ne anlama geldiğini ya da hayatımıza ne gibi bir tesiri olduğunu merak ederiz. Rüyalar, zekâmıza ait bilinçaltı vakalar sırasındaki etkileşimleri olabilmektedir.
REM konumun ile beyin faaliyetinin bayağı açıkgöz hallerine çok benzemektedir. Bayağı açıkgöz şuur vaziyetinde yapılan düşünmeye benzeyen rüyalar ise REM dışı rüyalardır. Rüyalar temel olarak uykuya bütün geçiş sonrasında var olan bilinçaltı görselleridir. Başka Bir Deyişle insanoğlu var olduğu günden beri rüya görmektedir. Rüya deyimleri de o zamandan beri söz mevzusundur. Daha Önceki kültürlerde dahi rüya yorumu mevzusu kapsayan metinler vardır. Muhtelif kültürlerin büyük kütüphanelerinde rüya yorumu anlatan şahısların yapıtları vardır.
Rüya deyimlerinin mitolojide de çokça yeri vardır. Misalin daha önceki Yunan mitolojisinde Morfeus düşleri ifade etmektedir. Rüya deyimleri dinlerde de çokça yere sahiptir. Rüyalarımızın ilahi orijinli olduğu inanışı çok yaydın bir inanıştır. Orta çağdaki Yahudi ve Arap yazarların yapıtlarında da rüya yorumlarının bahsi geçmektedir. Rüyaların bilimsel olarak araştırılması ide çok daha önceki senelere katlanmaktadır. Ancak rüya deyimleri daha çok rüyaların ilahi orijinli olduğu inancına katlanmaktadır. Rüya yorumları hep bu alanda karşımıza çıkmış ve ilahi iletiler aranmıştır.
Rüyalar ve Hafıza ile İlişkisi
Rüyaların duygusal belleğin var olduğu limbik sistemle ilişkisi olduğu düşünülüyor. Rüya görme sırasında limbik bölge en üst seviyede aktive oluyor. Bunun yanında araştırmalar rüya görmekte zorlanan şahısların bunalım, anksiyete veya yüksek tansiyondan rahatsızlıklarına sahip olduklarını gösteriyor. Psikanalizin kurucusu Freud’a göre ise rüyalar, asıllaşmamış tutkularımızın ve derinde yatan fobilerimizin yansımalarıydı. Avusturyalı nörolog Sigmund Freud’un en ehemmiyetli çalışmalarından biri düşlerin yorumu ‘dur. Birbirinden farklı psikolojik düzeylerin, para psikologların ve deneysel spiritüalistlerin rüyaları açıklama gayretleri olmuştur. Başka Bir Deyişle neredeyse insanoğlu rüya görmeye başladığından beri rüya deyimleri mevzusu da insanoğlu için var olmuştur. İnsanlar bilimsel olarak rüyaların nasıl görüldüğünü açıklayabilmişler ancak neden rüya görüyoruz sualinin yanıtına hala verilebilmiş bir yanıt yok.
Rüya Deyimlerinin Ehemmiyeti
Rüya deyimleri orta çağdan Yunan mitolojisine İslam dünyasına kadar çok ehemmiyetli yere sahip olmuştur. Başka Bir Deyişle rüya deyimleri aslında her yarıyılda bir hayli cemiyet için ehemmiyetli bir yere sahip olmuştur. Hep bir yol gösterici, ilahi bir ileti barındırdığına inanılmıştır. Rüyalar bilimsel olarak nasıl görüldüğü anlamlandırılmış açıklanmış olsa da rüyaların içeriği rüya da gördüklerimizi anlamlandırmak insanlar için ehemmiyetli olmuştur. Rüya deyimleri de bütün bu evrede devreye girerek her yarıyıl farklı araştırma ve alaka alanına sahip insanlar bu rüyaları açıklamaya çalışmıştır. Zati rüya deyimleri kavramı da insanların rüyaları açıklama mücadeleleridir.
İslam’da Rüya Deyimleri
Rüya sözcüğü Kuran da Saffat ve Fetih surelerinde geçmektedir. Rüyaya Kuran da özellikle Yusuf Suresinde geçer. Bunun yanında Kuran da rüya ile alakalı çok fazla bilgi verilmemiştir. İslam da rüya deyimleri daha çok İslam peygamberi hazreti Muhammed’in rüya hakkındaki hadisleri çevresinde şekillenmekte ve yorumlar bu hadisler güzergahında açıklanmaktadır. Haberci rüyalar mevzusunu işlemiş İslam alimlerinden biri de İbn-i Haldun’dur. İbn-i Haldun’un Mukaddime yapıtı rüya deyimleri üzerinedir ve tasavvufta rüyalar üç grupta ele alınır. Bunlardan birincisi ilahi kaynaklı rüyadır. Bu rüyaların yorum gerektirmez başka bir deyişle aslında habercidir asıllaşacak olan rüyalardır. Başka Bir Deyişle ilahi kaynaklı rüyalar için rüya deyimine gerek yoktur ve olduğu gibi hakikatleşeceği zannedilir. İlahi rüyaları yalnızca Müslümanların gördüğü inanışı yoktur. Herkes ilahi rüya göreöğrenir. İlahi rüyalar asıllaşacak olan rüyalardır. İkincisi melekten olan rüyalardır ve yoruma yoksuldurlar. Başka Bir Deyişle meleklerin görülmesinin sağlandığı düşünülen rüyalardır ve açıklanmalıdırlar.
İslam İnancında Rüya Deyimleri
Rüya deyimi gerektiren rüyalardır melekten rüyalar. Üçüncüsü ise iblisten olan rüyalardır. İnanışa göre bu rüyaların aslı yoktur. Darmadağınık rüyalardır. Hiçbir bereketleri olmadığından açıklanmalarına da gerek yoktur. Başka Bir Deyişle iblisten olan rüyaların deyimine gerek yoktur. Rüya deyimi iblisten olan rüyalar için lüzumlu değildir ve hatta açıklanmamaları gerekir. Peki, İslam da melekten olan rüyalar nasıl yorumlanır. Bu rüyaları açıklamak için hadislerden yola çıkıldığı söylenir. Başka Bir Deyişle peygamber zamanında rüya ile alakalı yaşanan vakalar açıklanarak rüyalar deyim edilir. Kılavuz bu vakalar ve söylenenlerdir. O zaman da açıklanmış olan rüyalardan ve vaziyetlerden bugün görülen rüyalarla anlamlar çıkarılır. Rüya deyimi İslam inanışı için oldukça ehemmiyetlidir zira insanın rüya görmesini sağlayan ilahi bir efor vardır.
İlahi eforun bu rüyanın içinde de o insana bir ileti verdiğine inanılır. Rüyayı gören şahsın inancının bütün olması gerektiğine inanılır. Bununla birlikte rüyayı deyim eden bireyin de çok ehemmiyeti vardır. Ayrıca rüyanın görülme zamanı da çok ehemmiyetlidir. Seher müddeti denilen zamanda başka bir deyişle sabah namazından hemen evvel görülen rüyaların daha değerli olduğuna inanılır. Peygamberlerin gördüğü rüyaların ilahi kaynaklı olduğu ve reelleşeceğine inanılır. Bu surattan ilahi kaynaklı rüyaların rüya deyimine gerek dinlenmez bu rüyalar açıklanmaz reelleşmesi beklenir.
İyi ve Makûs Anlamlarda Rüya Deyimleri
İslam inanışına göre bazı rüyaların deyimi şöyledir: Acıkmak: rüyasında acıktığını gören şahsın günah işlediği şeklini açıklanır. Bu rüyayı gören şahsın kendisini derlemesi ve günahlarından tövbe etmesi beklenir. Şahsın makûs bir amel işlediğine inanılır ve buna tövbe edip işlediği günahı bir daha işlememesi beklenir. İsme: şahıs rüyasında isme görürse eline para geçeceği şeklini açıklanır. Şahıs rüyasında gördüğü adanın üzerine çıkarsa bir mülkü olacağına veya servete konmaya işarettir. Rüya deyimleri bu biçimde iyi ve makûs anlama gelebilecek mantıklarla yorumlanır günümüzde hadislerden yola çıkarak açıklanan ve yazılan bir hayli rüya deyimi kitabı, rüya deyimi ansiklopedisi mevcuttur. Bunlar kültür ve inanışın bir parçası olarak cemiyette yer etmiştir.
Genel inanışa göre rüya denildiği zaman hoş anlamlar çağrıştırmaktadır. Bu surattan da hoş olmayan ya da vahim şeyler gördüğümüzde bunlara kâbuslar deriz. Ya da bir idealimizi hayalimiz bizim için hoş olan gelecekte hoş şeyler tasarlıyor isek buna da rüya deriz.
Rüyalar ve Hayatımızdaki Anlamları
Hayalimizdeki işi ifade ederken rüyalarımın işi deriz. Ya da başka misaller verecek olursak rüyalarımızı süsleyen şeylerden bahsederiz. Hayallerimizden bahsederken. Hayallerimi süsleyen şahıs şudur deriz mesela. Rüyalarımı süsleyen bir gelecek var onun içinde de ben böyleyim hayatım böyle şunlara sahibim ve mutluyum deriz aslında hayallerimizi ve mutluluğumuzu ifade ederken de yeniden rüyalardan bahsederiz. Bence bu bilimsel açıklamalar olsun dini inanışlar olsun orta çağdaki halleriyle olsun rüyaların en hoş tarafını ifade etmektedir. Rüya deyimi de bu surattan ehemmiyetli olabilir insanlar için zira gördüğümüz rüya şayet ki hoş bir rüya ise açıklansın isteriz nasıl rüyalarımdaki kadar hoş neye sahip olacağım hayatımda diye düşünürüz. Rüya deyiminde görülen rüya kadar hoş mu anlamı bu merak edilir. Ancak İslam da hoş olarak görülen rüyaların deyimi bazen görülen rüya gibi hoş anlamlar kapsamadığı söylenir.
Bu yorumlar da yeniden geçmişte bahsedilen hadiselerle iliği yapılan yorumlar kılavuz edinilerek yorumlanır. Bazen de iç siyahlıkçı makûs olarak görülen rüyaların anlamlarının hoş olduğu söylenir. Misalin toplumumuzda rüya da bir şahsın can verdiğini görüyorsan ve başkasına anlatıyorsak karşımızdaki şahıs hemen rüyayı deyim eder. Rüya deyimi yapmak değildir aslında kültürel olarak genel bir inanış vardır rüyamızda can verdiği görülen şahsa ömür yazıldı denir. Başka Bir Deyişle rüyamızda can veren şahsın aslında uzun yaşayacağı anlamı çıkarılarak yorumlanır.
Bilim Dünyasında Rüya Deyimleri
Rüya, işitsel ve görsel yosunu ve duygulardır. Rüyaların işleyişi, biyolojik içeriği bir dereceye kadar anlaşılmış olsa da sebebi açıklanamamaktadır. Başka Bir Deyişle aslında nasıl rüya gördüğümüzü bir dereceye kadar açıklayabilsek de neden rüya gördüğümüze dair bilimsel bir açıklama yapılamamaktadır. Bu surattan daha önceki Mezopotamya’ya rüyalar kahinlikler olduğu düşünülüyordu. Kahinlikleri de insanlara aktaran rüya deyimcileri vardı. Mısır, Arap, Yunan ananelerinde de rüya yorumcularının varlığına dair deliller vardı. Freud ile birlikte rüyalar üzerine araştırmalar başlamıştır. Freud dan sonraki kuramlara göre rüyalar hakikat hayatımızın bir yansımasıydı yalnızca. Hayvanların da rüyalar gördüğünün anlaşılmasından sonra rüyaların insanlara özgü olmadığı anlaşılmıştır. Rüyalara dair en çağdaş açıklama rüyaların REM yarıyılında görüldüğünün anlaşılması olmuştur. Bu rüyalar sırasında gözler kapalıyken göz hareketlerini ifade eder.
Her insan geceleri vasati 2 saat rüya görür. Ancak bu rüyaların tamamını andıramamaktadırlar. Nasıl rüya gördüğümüz açıklanabiliyor iken neden rüyalar gördüğümüzle alakalı bilimsel bir açıklama yapılamamaktadır. Bunun için de günümüzde de rüyaların açıklanması başka bir deyişle rüya deyimleri ananeyi bir hayli biçimde devam etmektedir. Bunun nedeni insanların gördükleri rüyaların neden görüldüğü ile alakalı fikirlerinin olmamasıdır.
Geçmişten Gelen Rüya Deyimi Ananeyi
Rüya deyimi ananeyi günümüzde de devam etmektedir. Daha Önceki Medeniliklerden beri insanlar rüyalarının ne anlama geldiği ve neden gördükleri ile bir merak içindedirler. Bu merakı gidermek için bugün dahi insanlar gördükleri rüyaların ne anlama geldiğini bilmeye çalışmaktadırlar. Peki, bugün insanlar ne biçimde biliyorlar rüyalarının ne anlama geldiğini derseniz. Günümüzde yazılmış ve yazılmakta olan muhtelif kaynaklar vardır. Rüya deyimleri ansiklopedisi ya rüya deyimleri gibi adlar altında kaynaklar vardır. Ama genellikle web de arama yapmak daha kolaydır. Bu daha çok seçim edilen bir yöntemdir.
Web de rüya deyimleri araması yapmak çok daha kolay bir yöntem. Sitelere girildiği zaman abecesel sırayla dizilmiş kelime dizilimleri var oradan rüya da görülmüş olan nesneler ya da vaziyetler aranıp ne anlama geldikleri okunabiliyor. Ya da bütün anlamın verilmediği şeyler varsa sözcüğü sözcüğüne arama yaparak rüyanızın genel olarak ne kavramak da muhtemel olabiliyor. Başka Bir Deyişle günümüzün rüya açıklamaları bu biçimde reelleşmiş oluyor. Ama tabi kaynaklar da mevcut ansiklopediler, kitaplar gibi orada da yeniden abecesel sıralamadan rüyanızda gördüğünüz şeyleri bulmanız muhtemel olmaktadır.
Yunan Mitolojisinde Rüya Deyimleri
Rüya deyimlerinin Yunan mitolojisindeki yerinde de farklı bir bakış açısı vardır. Daha Önceki Yunan mitolojisinde morfeus düşleri başka bir deyişle rüyaları ifade etmekteydi. Morfeus un iki tane özel marifeti vardı. Morfesusun kanatları vardı başka bir deyişle uçma becerisine sahipti değişik marifeti ise aynı anda her yerde olabilmesiydi. Uykudaki insanları bir haşhaş çiçeği ile okşadığı ve insanların rüya görmesini sağladığına inanılırdı.
Morfeus’un görevi insanlara ileti eriştirmekti rüyalarında. Başka Bir Deyişle yeniden rüya deyimi söz mevzusu oluyordu. Morfeus her şekle bürünerek insanlara gizemleri açıklamak için rüyalarına girdiğine inanıyordu. Daha Önceki Yunan kültüründe de rüya ile ilgilenmiş ünlü adlar vardı. Bunlardan bir tanesi tıbbın babası olarak anılan İyonyalı hekim Hipokrat’tır. Ona göre rüyalar insanların hastalıkları ile alakalı evvelden haber veren başka bir deyişle haberci rüyalardı. Bazı çalışmaları rüyaların muhtelif hastalıklarla alakası olduğunu açıklamaya çalışmasıyla alakalıdır. Başka Bir Deyişle haberci rüyalar olduğunu düşünmekteydi. Haberci rüyalar rüya deyimcileri tarafından kahinlik olarak açıklanırdı.